ਵਿੱਤੀ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, IMF ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਕਿਵੇਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ?
ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕੋਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਰਿਕਾਰਡ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਕਈ ਵਾਰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਬੋਝ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਸਭ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ IMF (ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ), ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ (ADB) ਵਰਗੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਨ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੁਣ ਤੱਕ IMF ਤੋਂ 23 ਵਾਰ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਲੈ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਨਵੇਂ ਕਰਜ਼ੇ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਦਦ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਦਰਅਸਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਰਥਿਕ ਮਜਬੂਰੀਆਂ ਸਗੋਂ ਵੱਡੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹਿੱਤ ਵੀ ਛੁਪੇ ਹੋਏ ਹਨ:
ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਾਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਸਰਹੱਦ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ "ਸੰਤੁਲਨ ਬਿੰਦੂ" ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਸਲਾਮੀ ਕੱਟੜਪੰਥੀ, ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਾ
ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਸ਼ਾਂਤੀ, ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ "ਵਿਵਹਾਰਕ" ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਗਲੋਬਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਡਿਫਾਲਟ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਵਿੱਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪੈਕੇਜ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਲਾਭ ਜਨਤਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੇ
ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਲਾਭ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ। ਅਕਸਰ ਇਹ ਪੈਸਾ ਪੁਰਾਣੇ ਕਰਜ਼ੇ ਚੁਕਾਉਣ, ਫੌਜੀ ਖਰਚਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਗਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਕੀ ਹੈ?
ਆਰਥਿਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਲਈ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੈਕਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਵਧਾਉਣਾ, ਸਰਕਾਰੀ ਖਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲਾਭ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ੇ ਦਿੰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕੇਗਾ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਬੋਝ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। IMF ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਹਾਇਤਾ ਆਮ ਜਨਤਾ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀ। ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਗਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
