ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਅਪੀਲ
ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਸੱਤ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ (ਐਮਈਪੀਜ਼) ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਉੱਚ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਕਾਜਾ ਕਲਾਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ, ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਾਰੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸਖਤ ਰੁਖ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਤਿੱਬਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 11ਵੇਂ ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ 25 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਨੂੰ 36 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਪਰ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਹਨ? ਚੀਨ ਦੁਨੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੰਸਦ (ਐਮਈਪੀ) ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਦੇ 11ਵੇਂ ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ, ਗੇਦੂਨ ਚੋਏਕੀ ਨੀਮਾ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ 1995 ਤੋਂ ਲਾਪਤਾ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰੀ ਤਿੱਬਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇਸ਼ਾਰਾ ਐਮਈਪੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਲਾਪਤਾ ਹੋਣ ਦੀ 30 ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਨਵਿਆਉਣ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਨੇ ਮਈ 1995 ਵਿੱਚ ਗੇਦੂਨ ਚੋਏਕੀ ਨੀਮਾ ਨੂੰ 11ਵੇਂ ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਤਿੱਬਤੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ ਲਾਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚੀਨ ਵਿਚ ਧਾਰਮਿਕ ਦਮਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਣਸੁਲਝੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਐਮਈਪੀ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੇਸ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਦੁਵੱਲੇ ਅਤੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਦੋਵਾਂ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉਠਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਬੀਜਿੰਗ ਤੋਂ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ, ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੀ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਚੀਨ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਚੀਨ ਨੇ 1950 ਵਿਚ ਤਿੱਬਤ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਤਿੱਬਤੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਨੇਤਾ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਚੀਨੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਸਫਲ ਬਗਾਵਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1959 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜਲਾਵਤਨ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਨੂੰ 'ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ' ਕਿਹਾ ਹੈ। ਬੀਜਿੰਗ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਵੱਖਵਾਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੌਜੂਦਾ ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਸਰਵਉੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਪਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ 11ਵੇਂ ਪੰਚੇਨ ਲਾਮਾ, ਗੇਦੂਨ ਚੋਏਕੀ ਨੀਮਾ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ 1995 ਤੋਂ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਇਹ ਅਨੁਸਾਰ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤੀ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।
