ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੁਣ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ੋਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਆਈਫੋਨ ਅਤੇ ਐਂਡਰਾਇਡ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ PLI (ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਲਿੰਕਡ ਇੰਸੈਂਟਿਵ) ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਟੈਰਿਫ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਕੈਨਾਲਿਸ ਖੋਜ ਫਰਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਮੋਟੋਰੋਲਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ 16 ਲੱਖ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 99% ਫ਼ੋਨ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ 10 ਲੱਖ ਫ਼ੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਡਿਕਸਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੋਟੋਰੋਲਾ ਦੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆਈ ਕੰਪਨੀ ਸੈਮਸੰਗ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 9.45 ਲੱਖ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਸਿਰਫ 6.45 ਲੱਖ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਕੈਨੈਲਿਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੈਮਸੰਗ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੁੱਲ 11.5 ਮਿਲੀਅਨ (1.15 ਕਰੋੜ) ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕੁੱਲ 25 ਮਿਲੀਅਨ (2.5 ਕਰੋੜ) ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਮੋਟੋਰੋਲਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 1.6 ਮਿਲੀਅਨ (16 ਲੱਖ) ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਿਰਫ 10 ਲੱਖ (10 ਲੱਖ) ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਟ੍ਰਾਂਸਿਅਨ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼, ਜੋ ਕਿ ਇਨਫਿਨਿਕਸ, ਟੈਕਨੋ ਅਤੇ ਆਈਟੇਲ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਦੇ ਫੋਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ 2.8 ਲੱਖ ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਕੁੱਲ 1.7 ਲੱਖ ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਵੀਵੋ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 2.5 ਲੱਖ ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 3.5 ਮਿਲੀਅਨ (35 ਲੱਖ) ਸੀ।
ਕੀ ਹੈ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਕਾਰਨ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ PLI ਸਕੀਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ੋਨ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ੋਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਰਾਹਤ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਡਿਕਸਨ, ਫੌਕਸਕੌਨ ਅਤੇ ਟਾਟਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਫੋਨ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਗਲੋਬਲ ਹੱਬ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਹੁਣ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਲੋਬਲ ਹੱਬ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਫੈਸਲੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਨ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਟੈਰਿਫ, ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੌਕਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ PLI ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਟੈਰਿਫ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੋਟੋਰੋਲਾ ਅਤੇ ਸੈਮਸੰਗ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।