ਭਾਰਤ 'ਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ 'ਚ 2024 'ਚ 20 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਵਧ ਕੇ 7 ਲੱਖ ਵਾਹਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਏਜੰਸੀ (ਆਈ.ਈ.ਏ.) ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਈਈਏ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਈਵੀ ਆਊਟਲੁੱਕ 2025 ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਹੁਤ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ 'ਚ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਬਿਜਲੀਕਰਨ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ 'ਚ 15 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2023 'ਚ ਭਾਰਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਚੀਨ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2024 'ਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਧਦਾ ਰੁਝਾਨ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਈ-ਡਰਾਈਵ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 2024 ਵਿਚ ਵਪਾਰਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ 3,00,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚੀਨ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੋ ਪਹੀਆ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜੋ 2024 ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਵਿਕਰੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪਹੀਆ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਯਾਤਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਰਹੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 2024 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 220 ਓਈਐਮ ਹਨ, ਜੋ 2023 ਵਿੱਚ 180 ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2024 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਗਏ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (ਕੁੱਲ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ 6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਚਾਰ ਮਾਰਕੀਟ ਲੀਡਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਖਰੀਦ ਕੀਮਤ ਰਵਾਇਤੀ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਨਾਲੋਂ ਔਸਤਨ ਵੱਧ ਹੈ, ਵਧਦੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਓਈਐਮ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਕਿਫਾਇਤੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਮਾਡਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
--ਆਈਏਐਨਐਸ
ਭਾਰਤ 2024 ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ 20 ਫੀਸਦੀ ਵਧੀ। ਚੀਨ ਨੂੰ ਪਿਛਾੜ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਗਵਾਈ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਈ-ਡਰਾਈਵ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ।