ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ, ਓਨੀ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਰਾਤ ਤੱਕ ਦੌੜਨਾ, ਤਲਿਆ ਹੋਇਆ ਭੋਜਨ, ਦੇਰ ਰਾਤ ਜਾਗਣਾ ਵਰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਗਰ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਉਹ ਅੰਗ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਖੂਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਥਕਾਵਟ, ਬਦਹਜ਼ਮੀ, ਚੱਕਰ, ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਵੱਡੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਦਵਾਈ ਦੇ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਸਾਫ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ 'ਯੋਗਾ'।ਯੋਗ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਆਸ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਵੀ ਡੀਟਾਕਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਜਿਗਰ ਲਈ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗ ਆਸਣਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੁਜੰਗਸਨ, ਧਨੁਰਾਸਨ, ਨੌਕਾਸਨ, ਅਰਧ ਮੱਤਸਯੇਂਦਰਸਨ ਅਤੇ ਪਵਨਮੁਕਤਾਸਨ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿਗਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਆਸਣ ਜਿਗਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭੁਜੰਗਾਸਨ: ਭੁਜੰਗਸਨ ਇੱਕ ਆਸਾਨ ਪਰ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ। ਇਸ ਆਸਣ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਪੇਟ 'ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦਾ ਉੱਪਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸੱਪ ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅੰਗਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਪੈਨਕ੍ਰੀਅਸ ਦੀ ਮਾਲਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ 15-30 ਸੈਕਿੰਡ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਗੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਧਨੁਰਾਸਨ: ਧਨੁਰਾਸਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ ਜੋ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਆਕਾਰ ਧੁਨ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਧਨੁਰਾਸਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਪੇਟ 'ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਫੜਦੇ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਛਾਤੀ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਉਠਾਓ. ਇਹ ਜਿਗਰ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਗਰ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ 20-30 ਸਕਿੰਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਨੌਕਾਸਨ: ਨੌਕਾਸਨ ਇੱਕ ਸਧਾਰਣ ਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ। ਇਹ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਵਰਗੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਆਕਾਰ ਕਿਸ਼ਤੀ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਨੌਕਾਸਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਆਸਣ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਓ। ਸਿਰ, ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਉਠਾਓ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 20-30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ। ਹਰ ਰੋਜ਼ 20-30 ਸਕਿੰਟ ਇਸ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ 'ਚ ਊਰਜਾ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੀ ਚਰਬੀ ਵੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਅਰਧ ਮੱਤਸਯੇਂਦਰਸਨ: ਅਰਧ ਮੱਤਸਯੇਂਦਰਸਨ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ। ਇਸ ਆਸਣ 'ਚ ਕਮਰ ਝੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅੰਗਾਂ 'ਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਦਬਾਅ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੰਡਾਸਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠੋ ਅਤੇ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖੋ। ਫਿਰ ਖੱਬੀ ਲੱਤ ਨੂੰ ਮੋੜੋ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਜੇ ਗੋਡੇ ਦੇ ਪਾਰ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਸੱਜੀ ਲੱਤ ਨੂੰ ਖੱਬੇ ਨਿਤੰਬ ਵੱਲ ਮੋੜੋ। ਹੁਣ ਖੱਬੇ ਪੈਰ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨੂੰ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਫੜੋ ਅਤੇ ਧੜ ਨੂੰ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਮੋੜੋ। ਗਰਦਨ ਨੂੰ ਵੀ ਮੋੜੋ ਤਾਂ ਜੋ ਅੱਖ ਖੱਬੇ ਮੋਢੇ ਵੱਲ ਹੋਵੇ। ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਹ ਲਓ। 30-60 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੋ।
ਪਵਨਮੁਕਤਾਸਨ: ਪਵਨਮੁਕਤਾਸਨ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ, ਇਹ ਜਿਗਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੈਸ, ਐਸਿਡਿਟੀ ਜਾਂ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸਣ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਓ, ਦੋਵੇਂ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋੜੋ। ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਵੱਲ ਲਿਆਓ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਫੜੋ। ਸਿਰ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਉਠਾਓ ਅਤੇ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜੋ। 20 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੋ।
--ਆਈਏਐਨਐਸ
ਜਿਗਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਯੋਗਾ ਦੇ 5 ਆਸਾਨ ਆਸਣਾਂ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ। ਇਹ ਆਸਣ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਡੀਟਾਕਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਭੁਜੰਗਸਨ, ਧਨੁਰਾਸਨ, ਨੌਕਾਸਨ, ਅਰਧ ਮੱਤਸਯੇਂਦਰਸਨ ਅਤੇ ਪਵਨਮੁਕਤਾਸਨ ਜਿਗਰ ਦੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।