ਚਤੁਰੰਗ ਦੰਡਾਸਨ ਇੱਕ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਨ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਹਿਣ ਲਈ, ਇਹ ਇੱਕ ਦੇਸੀ ਪੁਸ਼ਅੱਪ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸਣ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਬਾਹਾਂ, ਮੋਢਿਆਂ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਸ ਆਸਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੇਟ ਦੀ ਚਰਬੀ ਵੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਇੱਕ ਆਸਣ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਬੀ.ਕੇ.ਐਸ. ਅਯੰਗਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਲਾਈਟ ਆਨ ਯੋਗਾ' ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚਤੁਰੰਗਾ ਦੰਡਾਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਠ ਦਰਦ, ਮੋਢਿਆਂ ਦੀ ਜਕੜਨ ਜਾਂ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਚਤੁਰੰਗ ਦੰਡਸਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਆਸਣ 'ਚ ਸਾਹ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਦੂਰ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਸਰੀਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਮਨ ਦੀ ਕਸਰਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਸਣ ਪੇਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਬਜ਼, ਗੈਸ ਜਾਂ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਅਭਿਆਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਸਣ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਆਸਣ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਟੋਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਐਬਸ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਚਤੁਰੰਗਾ ਦੰਡਾਸਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੀ ਵਾਧੂ ਚਰਬੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚਤੁਰੰਗਾ ਦੰਡਾਸਨ ਵੀ ਖੂਨ ਦੇ ਗੇੜ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੱਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੁਸਤੀ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਚਤੁਰੰਗਾ ਦੰਡਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੋਗਾ ਮੈਟ 'ਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਬਲ ਲੇਟ ਜਾਓ ਜਾਂ ਹੇਠਾਂ ਸਾਹ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਮੋਢਿਆਂ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਅੱਗੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਉਂਗਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਫੈਲਾਓ ਤਾਂ ਜੋ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਹੇ। ਦੋਵਾਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਉਠਾਓ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਭਾਰ ਪਾਓ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਕੋਹਨੀਆਂ 'ਤੇ 90 ਡਿਗਰੀ ਐਂਗਲ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਇਕ ਸਿੱਧੀ ਰੇਖਾ 'ਚ ਆ ਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਭਾਰ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਉਂਗਲਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਪੋਜ਼ ਵਿੱਚ 10 ਤੋਂ 20 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਧਾ ਕੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
--ਆਈਏਐਨਐਸ
ਚਤੁਰੰਗਾ ਦੰਡਾਸਨ ਇੱਕ ਯੋਗ ਆਸਣ ਹੈ ਜੋ ਪੇਟ ਦੀ ਚਰਬੀ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਐਬਸ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਪਿੱਠ ਦਰਦ, ਮੋਢਿਆਂ ਦੀ ਜਕੜਨ, ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਸਣ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਕਸਰਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ।